دانشمندان بر این باورند که نوعی از سردردهای مکرر وجود دارد که فرد در یک طرف دچار سردرد تنشی و در طرف دیگر دچار سردرد میگرنی می‌شود.

میگرن تنشی مختلط چیست؟

میگرن تنشی مختلط سردردی است که هم ویژگی‌های سردرد عصبی و هم ویژگی‌های سردرد میگرنی را دارد. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان سردردهای میگرنی منظم را تجربه می‌کنند. این نوع سردرد در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد. به عقیده بسیاری از پزشکان، دلیل ایجاد میگرن مواد التهابی تولیدکننده درد اطراف عروق خونی و اعصاب مغز می‌باشد.

سردرد تنشی ناشی از تنش عضلانی است و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، این نوع سردرد، شایع‌ترین نوع سردرد به شمار می‌رود. از آنجایی که میگرن تنشی دارای علائم سردرد میگرنی و سردرد تنشی است، در جایی در میان زنجیره سردرد قرار می‌گیرد.

روند ایجاد میگرن عصبی مختلط بدین صورت است که در ابتدا فرد دچار سردرد میگرنی می‌شود و پس از آن تنش‌هایی در سر ایجاد می‌شود که در نهایت منجر به ایجاد سردرد عصبی در فرد خواهد شد. در اکثر افراد، این نوع سردرد با دارو و اجتناب از محرک‌های سردرد قابل کنترل است.

علائم میگرن عصبی مختلط چیست؟

میگرن عصبی مختلط هم علائم سردرد تنشی و هم علائم میگرن را دارد. با این حال، علائم میگرن عصبی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. به عبارت دیگر، ممکن است علائم مرتبط با میگرن بیشتر از علائم سردرد عصبی باشد و یا برعکس.

سردرد ناشی از میگرن تنشی مختلط می‌تواند از مبهم تا ضربان‌دار و همچنین از خفیف تا شدید متفاوت باشد. میگرن تنشی مختلط معمولا بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد.

علائم میگرن عصبی مختلط

به طور کلی علائم میگرن عصبی شامل موارد زیر است:

• درد در یک یا هر دو طرف سر که ممکن است با فعالیت بدنی بدتر شود
• حالت تهوع یا استفراغ
• حساسیت به نور، صدا یا هر دو
• گردن درد
• خستگی
• تحریک‌پذیری
• افسردگی
• بی‌حسی، گزگز یا ضعف در اندام های خود

نحوه تشخیص میگرن عصبی مختلط

هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص قطعی میگرن تنشی مختلط وجود ندارد. پزشک شما می‌تواند بر اساس علائم شما و با رد سایر علل، تشخیص میگرن عصبی را انجام دهد.

مراحل تشخیص میگرن عصبی مختلط به شرح زیر است:

• دریافت شرح حال از بیمار
• بررسی سابقه سردرد در خانواده
• انجام معاینات عصبی
• سی تی اسکن و ام آر آی از سر
• آزمایش خون
• بررسی مایع مغزی نخاعی

دریافت شرح حال از بیمار

برای تشخیص میگرن تنشی مختلط، پزشک از شما می‌خواهد در ابتدا شرحی از سابقه سردردهایتان ارائه دهید. همچنین از شما درباره محل سردرد، احساسی که در زمان سردرد دارید و دوره‌های تکرار سردرد سوال می‌پرسد.

بررسی سابقه سردرد در خانواده

پزشک شما همچنین از شما در مورد سابقه سردرد در خانواده‌تان سوال می‌پرسد. دلیل این سوالات این است که میگرن ممکن است ریشه ژنتیکی داشته باشد. اکثر افرادی که میگرن را تجربه می‌کنند، یکی از اعضای خانواده آن‌ها نیز دارای میگرن است.

انجام معاینات عصبی

پزشک شما ممکن است یک معاینه عصبی برای رد نوروپاتی و اختلالات عصبی که می‌توانند علائم مشابه‌ای با میگرن ایجاد کنند، انجام دهد. در طول این معاینه، پزشک رفلکس‌ها و تون عضلانی شما را آزمایش می‌کند. پزشک همچنین پاسخ شما را به انواع مختلف محرک‌ها مانند لمس سطحی، دما و لرزش آزمایش می‌کند. نتایج این آزمایشات به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا سیستم عصبی شما به طور طبیعی کار می کند یا خیر.

سی تی اسکن و ام آر آی از مغز

پزشک ممکن است سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی از سر و گردن شما را تجویز کند. این آزمایشات تصویری از مغز و ساقه مغز به پزشک ارائه می‌کند تا ببیند آیا علائم شما ناشی از مشکلی در مغز شماست یا خیر.

آزمایش خون

پزشک شما همچنین ممکن است برای تعیین اینکه آیا شرایط زمینه‌ای باعث سردرد شما شده است، آزمایش خون تجویز کند.

بررسی مایع مغزی نخاعی

اگر پزشک شما مشکوک به مشکل جدی‌تری مانند مننژیت باکتریایی یا خونریزی باشد، ممکن است یک ال پی (LUMBAR PUNCTURE) تجویز کند. در این آزمایش از یک سوزن برای جمع آوری مایعات از ستون فقرات شما استفاده می‌شود. سپس مایعی را که مایع مغزی نخاعی نامیده می‌شود برای شواهدی از مشکلات تجزیه و تحلیل می‌شود.

روش‌های درمان میگرن عصبی مختلط

گزینه‌های درمانی برای میگرن تنشی مختلط می‌تواند شامل روش‌های درمان برای سردردهای تنشی و میگرن به صورت مجزا است. این درمان‌ها به علائم بیمار بستگی دارد.

درمان میگرن عصبی مختلط

به طور کلی روشهای درمان میگرن عصبی شامل موارد زیر است:

• • دارو درمانی

• تغذیه و درمان‌های مکمل
• CBT و بیوفیدبک
• RTMS
• بوتاکس

دارو درمانی

داروهای درمان میگرن تنش مختلط شامل موارد زیر است:

• تریپتان‌ها
• مسکن‌ها
• مسکن‌های ترکیبی
• داروهای مشتق از ارگوت
• داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
• داروهای ضد تهوع

تریپتان‌ها

تریپتان‌ها باعث انقباض عروق خونی و کاهش درد میگرنی می‌شوند.

مسکن‌ها

مسکن‌ها باعث کاهش درد ناشی از میگرن خفیف و سردردهای تنشی می‌شوند. از جمله این مسکن‌ها می‌توان به استامینوفن (تیلنول) اشاره کرد.

مسکن‌های ترکیبی

مسکن‌های ترکیبی اغلب حاوی کافئین برای کاهش درد میگرن و سردرد تنشی هستند.

داروهای مشتق از ارگوت

داروهای مشتق از ارگوت به کاهش سیگنال‌های درد منتقل شده در طول اعصاب کمک می‌کنند.

داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی

داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. این داروها شامل ایبوپروفن (Advil) و آسپرین (Bufferin) می‌شوند که همچنین جزو مسکن‌ها به شمار می‌روند.

داروهای ضد تهوع

داروهای ضد تهوع باعث کاهش حالت تهوع و استفراغ ناشی از میگرن تنش مختلط می‌شوند.

برای پیشگیری از میگرن تنش مختلط می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:

• مسدود کننده‌های بتا
• مسدود کننده های کانال کلسیم
• داروهای ضد افسردگی

مسدود کننده‌های بتا ( مانند پروپرانولول)

این داروها برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند اما می‌توانند از میگرن نیز جلوگیری کنند.

مسدود کننده های کانال کلسیم

این داروها کمک می‌کنند اندازه رگ‌های خونی ثابت باقی بمانند و جریان خون را افزایش می‌دهند.

داروهای ضد افسردگی

این داروها روی انتقال دهنده‌های عصبی در مغز کار می‌کنند و می‌تواند از سردرد جلوگیری کنند.

تغذیه و درمان‌های مکمل

در کنار داروها، چندین روش دیگر وجود دارد که می‌توانند به تسکین میگرن تنشی مختلط کمک کنند. کمبود منیزیم و ویتامین B12 در افراد مبتلا به میگرن مشاهده شده است. افزایش مصرف این ویتامین‌ها ممکن است به پیشگیری از میگرن شما کمک کند.

وعده‌های غذایی منظم در طول روز، هیدراته ماندن (مصرف مایعات کافی) ، ورزش منظم و خواب کافی نیز ممکن است مفید باشد. تمرین تمدد اعصاب، مدیتیشن، ماساژ یا فیزیوتراپی، و گرمای مرطوب که در پشت گردن شما اعمال می‌شود ممکن است تسکین دهنده باشد.

CBT و بیوفیدبک

برای برخی از افراد درمان شناختی رفتاری (CBT) و بیوفیدبک مفید است. هر دو روش درمانی به شما می‌آموزند که چگونه از عوامل ایجاد استرس پرهیز کنید و نحوه پاسخ شما به آن عوامل استرس‌زا باید چگونه باشد.

در روش CBT، درمانگر به شما کمک می‌کند تا افکاری را که باعث استرس شما می‌شود را درک کنید. آنها راه‌هایی را به شما آموزش می‌دهند که این افکار را تغییر دهید و استرس خود را کاهش دهید.

در روش بیوفیدبک ILF از تجهیزات ویژه‌ای استفاده می‌شود تا به شما یاد دهد که پاسخ‌های استرس مانند تنش عضلانی را کنترل و نظارت کنید.

آیا راه‌هایی برای پیشگیری از میگرن تنشی مختلط وجود دارد؟

اگرچه علت دقیق میگرن شناخته نشده است، اما واضح است که برخی چیزها می‌توانند باعث ایجاد میگرن شوند. اجتناب از محرک‌های سردرد می‌تواند به پیشگیری از میگرن تنشی مختلط کمک کند.

سعی کنید قبل از احساس سردردهای میگرن عصبی مختلط آنچه خوردید یا نوشیدید و شرایط محیط اطراف خود را ثبت کنید. از این اطلاعات استفاده کنید تا بفهمید چه چیزی باعث سردرد شما می‌شود.

محرک‌های رایج سردرد عبارتند از:

• نوشیدن الکل
• چراغ‌های روشن یا چشمک‌زن
• حذف وعده‌های غذایی
• بوهای خاص (بوی عطر، عود، اسفند، سیرداغ، پیازداغ و …)
• غذاهای خاص یا افزودنی‌های غذایی مانند نیترات (سوسیس و کالباس)
• خواب کم یا خواب زیاد
• قاعدگی و سایر تغییرات در سطح هورمون
• استفاده بیش از حد یا ترک برخی داروها
• استعمال سیگار و قلیون
• مصرف انواع پنیر به دلیل داشتن تیرامین

مثانه عصبی یا مثانه نوروژنیک بیماری است که در آن عمل ذخیره، تخلیه و کنترل ادرار توسط مثانه به علت بیماری در مراکز عصبی دچار اختلال شده است.

اختلال مثانه عصبی (مثانه نوروژنیک)

مثانه‌ اندامی توخالی در لگن یا قسمت تحتانی شکم است. مثانه دو کارکرد مهم دارد:

1. ادرار را در خود نگه می‌دارد.
2. ادرار را از طریق مدارهای ارتباطی پیچیده در نخاع و مغز دفع می‌کند.

وقتی شرایط نورولوژیک (دستگاه عصبی) بر مثانه تاثیر می‌گذارند عارضه‌ای به نام مثانه نوروژنیک یا اختلال عصبی مثانه را به وجود می آورند.

دو نوع اصلی مشکلات کنترل مثانه وجود دارد که با مثانه نوروژنیک در ارتباط هستند. براساس اعصاب درگیر و ماهیت آسیب دیدگی، مثانه یا دچار بیش فعالی (مثانه اسپاستیک یا به شدت انعکاسی) یا کم فعالی می‌شود (مثانه‌ای که شل شده یا هیپوتونیک)

عارضه مثانه‌ عصبی می‌تواند در روند امور روزمره شما اختلالات زیادی ایجاد کند زیرا شما مرتب مجبور به تخلیه مثانه خود می‌شوید. این اختلال در ابتدا و در موارد خفیف می‌تواند با روش‌هایی چون تمرینات کیگل و رژیم غذایی مناسب درمان شود، اما در بعضی بیماران این اختلال به حدی است که تغییر رژیم غذایی و تمرینات جوابگو نیست و باید اقدام به جراحی کنند.

علت ایجاد مثانه عصبی

مثانه نوروژنیک ممکن است عارضه‌ای مادرزادی باشد (در هنگام تولد وجود داشته باشد) نقایص مادرزادی که ممکن است علت مثانه عصبی باشند، عبارتند از:

• بیرون زدگی نخاع یا اسپاینابیفیدا (میلومننژوسل)
• عدم تشکیل ساکروم
• فلج مغزی

بیرون زدگی نخاع یا اسپاینابیفیدا (میلومننژوسل)

این اختلال ممکن است زمانی روی دهد که ستون فقرات جنین در ماه اول بارداری به درستی تشکیل نشده باشد. نوزادانی که با میلومننژوسل به دنیا می‌آیند در اغلب اوقات دچار فلج یا ضعف هستند که می‌تواند بر نحوه کارکرد مثانه تاثیر بگذارد.

عدم تشکیل ساکروم

این عارضه‌ای است که در آن، بخش‌هایی از قسمت تحتانی ستون فقرات وجود ندارند.

فلج مغزی

فلج مغزی عبارت است از گروهی از اختلالات مزمن یا درازمدتی که باعث تضعیف توانایی فرد برای کنترل حرکات بدن و وضعیت ایستادن می‌شود.
این اختلالات ناشی از آسیب دیدگی نواحی حرکتی مغز هستند.

مشکلی که باعث فلج مغزی شده ممکن است در هنگامی روی داده باشد که نوزاد هنوز در داخل رحم بوده یا پس از تولد ایجاد شده باشد. فلج مغزی، همواره در سال اول پس از تولد کودک قابل شناسایی نیست.

شرایط و بیماری‌هایی که می‌‌توانند باعث مثانه نوروژنیک شوند عبارتند از:

• سکته
• بیماری پارکینسون
• بیماری ام اس (MS)
• آسیب نخاعی
• جراحی‌های ستون فقرات
• اختلال عملکرد نعوظ
• تروما / تصادفات
• تومورهای دستگاه اعصاب مرکزی
• مسمومیت با فلزات سنگین

علایم اختلال مثانه نوروژنیک

شایع‌ترین علایم مثانه نوروژنیک، ناتوانی برای کنترل دفع ادرار است. سایر علایم عبارتند از:

• جریان ادراری ضعیف یا قطره قطره
• تکرر ادرار (دفع ادرار ۸ بار یا بیش از ۸ بار در روز)
• اضطرار ادرار (حس ضرورت فوری برای ادرار کردن)
• ادرار کردن دردناک که ممکن است به معنای عفونت مجرای ادراری باشد.

بیماری مثانه عصبی

تشخیص مثانه عصبی چگونه است؟

پزشک برای تشخیص مثانه عصبی فرد را معاینه می‌کند و ممکن است تست‌های مختلفی برای دستگاه عصبی و مثانه درخواست کند تا بتواند مثانه نوروژنیک را تشخیص دهد. این موارد عبارتند از:

• مطالعات یورودینامیک
• سیستوسکوپی
• رادیوگرافی
• سی تی اسکن
• ام آر آی

مطالعات یورودینامیک

این تست‌های عملکرد مثانه به میزان توانایی مثانه در نگه‌داشتن و ذخیره ادرار، فشار داخل مثانه، وضعیت جریان ادرار و وضعیت تخلیه مثانه زمانی که پر شده است می پردازند.

حس گرهای ویژه ممکن است روی سطح پوست در نزدیکی میزراه (لوله ای که ادرار از طریق آن عبور میکند) یا رکتوم گذاشته شوند تا مشخص شود عضلات و اعصاب این بخش از بدن آیا به درستی کار می‌کنند یا خیر.

سیستوسکوپی

پزشک ممکن است این عمل را برای بررسی داخل مثانه و میزراه با استفاده از تلسکوپ‌های کوچک (سیستوسکوپ) انجام دهد.

روشهای درمان اختلال عصبی

مهم‌ترین روش‌های درمان مثانه نوروژنیک عبارتند از:

• پاکسازی با کاتاترگذاری متناوب (CIC)
• درمان دارویی
• تزریق سم بوتولونیوم A (بوتاکس)
• تقویت مثانه از طریق سیستوپلاستی تقویتی
• تغییر سبک زندگی
• درمان تعدیل عصبی

پاک‌سازی با کاتاترگذاری متناوب (CIC)

کاتاترها یا سوندها عبارتند از لوله‌های نازک انعطاف‌پذیری که می‌توان آن را از طریق میزراه وارد مثانه کرده و ادرار را خارج نمود.

درمان دارویی اختلال مثانه عصبی

داروهای درمان مثانه عصبی عبارتند از داروهای آنتی کولینرژیک (اکسی بوتینین، تولترودین و موارد دیگر)

تزریق سم بوتولونیوم A (بوتاکس)

پزشک بوتاکس را در مثانه یا دریچه های ادراری (اسفنگترها) تزریق می‌کند.

تقویت مثانه (سیستوپلاستی تقویتی)

در این روش جراحی، بخش هایی از روده (کولون سیگموئید) برداشته شده و به دیواره مثانه متصل میشود. به این ترتیب فشار داخلی مثانه کاهش و توانائی آن برای ذخیره سازی ادرار افزایش پیدا می‌کند.

درمان مثانه عصبی تغییرات سبک زندگی

برای بسیاری از بیمارانی که دچار آسیب‌های عصبی خفیف‌تر شده‌اند، اولین گزینه‌های درمانی تغییرات در سبک زندگی هستند. چنین تغییراتی در سبک زندگی باعث کنترل علایم شما خواهند شد. این تغییرات عبارتند از:

• تخلیه تاخیری ادرار
• تخلیه ادرار برنامه ریزی شده
• انقباضات سریع
• دفترچه یادداشت مثانه
• تغییرات رژیم غذایی

تخلیه تاخیری ادرار

در ابتدا چند دقیقه دفع ادرار را به تاخیر می‌اندازید سپس به آهستگی این زمان را به چند ساعت می‌رسانید به این ترتیب یاد می‌گیرید با تمایل برای تخلیه ادرار حتی زمانی که احساس اضطراب دارید مقابله کنید.

اختلال مثانه نورولوژیک

تخلیه ادرار برنامه ریزی شده

در این روش، از یک برنامه روزانه برای رفتن به توالت استفاده می‌کنیم. به جای اینکه هر وقت احساس دفع ادرار داشتید به توالت بروید. در زمان‌های مشخص در طول روز این کار را انجام می‌دهید. بر اساس دفعات استفاده شما از توالت، پزشک معالج شما ممکن است از شما بخواهد این کار را هر ۲ تا ۴ ساعت صرف نظر از حس دفع ادرار انجام دهید.

انقباضات سریع

می‌توانید با استفاده از این روش، حس ضرورت دفع ادرار را کمتر کنید. برخی این روش را انقباضات سریع می‌نامند چون در این روش شما به سرعت عضلات ناحیه لگن را چندین بار تحت فشار قرار داده و آزاد می‌کنید. وقتی که حس ضرورت دفع ادرار ایجاد شد عضلات ناحیه کف لگن خود را تحت فشار قرار داده و آزاد کنید و این کار را با بالاترین سرعتی که می‌توانید انجام دهید.

انجام این تمرین چند بار پشت سر هم زمانی که احساس می‌کنید باید از توالت استفاده کنید توصیه می‌شود. به این ترتیب، پیام‌هایی به دستگاه عصبی شما فرستاده شده و از آنجا به مثانه برگردانده می‌شود تا فرآیند فشار دادن را متوقف کنید. وقتی که فشردن مثانه متوقف شد و شل شدن آغاز گردید، حس دفع ادرار شما باید کمتر شود.

وقتی این تمرین را انجام می‌دهید می‌توانید در وضعیت ثابتی قرار گرفته و تمرکز خود را فقط روی فشردن‌های سریع قرار دهید. پزشک شما می‌تواند با جزئیات بیشتری این روش را برایتان تشریح کند.

دفترچه یادداشت مثانه

یادداشت کردن دفعات استفاده از توالت برای مدت کوتاه در چند روز می‌تواند به شما و پزشک‌تان کمک کند درک درستی از علائم داشته باشید. دفترچه یادداشت مثانه میتواند چیزهایی را نشان دهد که باعث می‌شوند علایم شما بدتر گردد برای مثال این مساله که آیا علائم شما بعد از خوردن یا نوشیدن انواع خاصی از غذاها بدتر می‌شود،‌ آیا وقتی به اندازه کافی مایعات نمی‌نوشید تشدید می‌شوند؟

تغییرات رژیم غذائی

کاهش وزن و محدود کردن مصرف مواد تحریک کننده مثانه و نوشیدنی‌ها می‌تواند مفید واقع شود. ممکن است بخواهید از مصرف قهوه، چای، الکل، نوشابه، و سایر نوشیدنی‌های گازدار، مرکبات و غذاهای پرادویه، اجتناب کنید. برخی بیماران ممکن است هنگام استفاده از گزینه‌های درمانی مربوط به تغییر سبک زندگی، تغییراتی را مشاهده کنند با این حال بسیاری ممکن است نیاز به درمان‌های بیشتری داشته باشند تا با بهبود علائم روبرو شوند.

درمان تعدیل عصبی برای مثانه نورولوژیک

این روش درمان مثانه عصبی به گروهی از درمان‌ها اشاره دارد که طی آنها از انتقال جریان الکتریسیته یا دارو به اعصاب استفاده می‌شود. درمان تعدیل عصبی شامل موارد زیر است:

1. تعدیل عصبی خاجی
2. تحریک عصب تیبیا از طریق پوست

تعدیل عصبی خاجی

از این روش برای بیمارانی استفاده می‌شود که مثانه بیش فعال داشته و تغییرات سبک زندگی یا داروها به آنها کمکی نکرده است. اعصاب ناحیه خارجی، پیام‌هایی را بین نخاع و مثانه منتقل می‌کنند.

تغییر این پیام‌ها می‌تواند باعث بهبود علایم مثانه بیش فعال شود. جراح یک سیم نازک را در نزدیکی اعصاب خارجی قرار می‌دهد سپس سیم به یک دستگاه کوچک که با باطری کار می‌کند و زیر پوست شما قرار داده شده وصل می‌شود. این دستگاه پالس‌های الکتریکی بی‌خطری به مثانه می‌فرستد تا جلوی پیام‌های بدی که ممکن است باعث بیش‌فعالی مثانه شوند را بگیرد.

تحریک عصب تیبیا از طریق پوست

در این روش تبدیل عصبی، یک سوزن داخل عصب پای شما به نام عصب تیبیا گذاشته می‌شود. سپس این سوزن به دستگاهی متصل می‌شود که پالس‌های الکتریکی ارسال می‌کند. این پالس‌ها به سمت عصب تیبیا رفته و سپس به عصب خاجی می‌روند. این کار در مطب پزشک انجام می‌شود اغلب بیماران یک دوره درمانی ۱۲ جلسه‌ای را برای دستیابی به بهترین نتایج طی می‌کنند.

تشنج مغزی و عصبی چیست؟

تشنج به دلیل فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز اتفاق می‌افتد. این عارضه ممکن است در موارد شدید موجب از دست دادن هوشیاری و حملات ناگهانی، مانند تکان‌های غیرقابل کنترل در بدن گردد.

اختلال تشنج مغزی معمولا به‌ طور ناگهانی اتفاق می‌افتد. مدت و شدت تشنج می‌تواند متفاوت باشد، اما اغلب اوقات در حدود ۳۰ ثانیه طول می‌کشد. تشنج در مغز ممکن است تنها یک‌ بار در فرد رخ دهد. اما چنانچه به‌ طور مکرر رخ دهد، صرع نامیده می‌شود.

در این زمان ارجاع به یک متخصص مغز و اعصاب به‌ منظور ارائه درمان مناسب ضروری است. پزشک ممکن است درمان دارویی یا عمل جراحی تجویز کند.

علائم تشنج مغزی شدید چیست؟

همان‌طور که گفته شد علت تشنج تغییر در فعالیت الکتریکی مغز است. این تغییر می‌تواند به ایجاد علائم چشمگیر و قابل‌‌توجه‌ای منجر شود و یا ممکن است هیچ علائمی در پی نداشته باشد. علاوه بر این علائم تشنج در بزرگسالان نسبت به تشنج در کودکان متفاوت است.

علائم تشنج شدید و خفیف باهم تفاوت دارند. تشنج مغزی شدید معمولا همراه با تکان‌های شدید و از دست دادن کنترل است. علائم تشنج خفیف می‌توانند حاکی از یک بیماری خطرناک باشد، بنابراین شناخت آن‌ها نیز از اهمیت برخوردار است.

از آنجایی‌که برخی از انواع تشنج می‌توانند منجر به آسیب شده و یا حاکی از وجود یک بیماری اساسی در بدن باشند. درمان این عارضه در صورت وجود از اهمیت بسیاری برخوردار است.

انواع تشنج در بزرگسالان و کودکان

کارشناسان تشنج را به دو دسته کلی تقسیم می‌کنند:

• تشنج گسترده
• تشنج کانونی

تشنج گسترده

تشنج های گسترده کل مغز را درگیر می‌سازند. زیرشاخه‌های شایع این نوع تشنج عبارت‌اند از:

• تونیک کلونیک (صرع بزرگ)
• تشنج غائب (صرع کوچک)
• تشنج‌های ناشی از تب
• اسپاسم‌های دوران نوزادی

تونیک کلونیک (صرع بزرگ)

این نوع از تشنج شایع‌ترین نوع تشنج گسترده است. دست‌ها و پاها سفت و لَخت می‌شوند، و فرد ممکن است برای مدت کوتاهی قادر به نفس کشیدن نباشد. سپس اندام‌های بدن دچار پرش می‌شوند. سر نیز ممکن است به اطراف حرکت کند.

تشنج غائب (صرع کوچک)

در این نوع تشنج فرد هوشیاری خود را تا حدی از دست می‌دهد. این نوع تشنج مغزی در کودکان در مقایسه با بزرگسالان بیشتر رخ می‌دهد. تشنج غائب، به‌ طور معمول تنها چند ثانیه طول می‌کشد.

تشنج ناشی از تب

تشنج در اثر تب بالا در کودکان به دلیل تب ناشی از عفونت رخ می‌دهد. تشنج به علت تب ممکن است چند دقیقه طول بکشند اما معمولا بی‌ضرر است.

اسپاسم‌های دوران نوزادی

این نوع از تشنج معمولا در سن ۴ سالگی متوقف خواهد شد. بدن کودک به‌ طور ناگهانی سفت می‌شود و سرش به جلو حرکت می‌کند. بسیاری از کودکانی که این نوع از تشنج را تجربه می‌کنند، در مراحل بعدی زندگی به صرع مبتلا می‌شوند.

تشنج کانونی

این نوع از تشنج مغزی در نقطه خاصی از مغز آغاز می‌شود و ممکن است به کل مغز انتشار یابد. تشنج کانونی که به آن تشنج محدود نیز گفته می‌شود، به دو نوع تقسیم می‌شوند:

• تشنج کانونی همراه با هوشیاری یا ساده
• تشنج کانونی همراه با عدم هوشیاری یا پیچیده

تشنج کانونی همراه با هوشیاری یا ساده

در این نوع از تشنج هوشیاری فرد حفظ می‌شود. مدت زمان تشنج بسیار کوتاه (معمولا کمتر از ۲ دقیقه) است. در هنگام وقوع این نوع از تشنج فرد ممکن است قادر باشد به افراد واکنش نشان دهد و یا این توانایی را از دست بدهد.

تشنج کانونی همراه با عدم هوشیاری یا پیچیده

این نوع از تشنج می‌تواند منجر به بیهوشی فرد گردد. همچنین فرد ممکن است نا آگاهانه اقداماتی چون خوردن لب‌ها، جویدن، حرکت دادن پاها یا ضربه به لگن را انجام دهد.

علت تشنج و قفل شدن دهان

دلایل تشنج اغلب ناشناخته است. عوامل بسیاری می‌توانند در ایجاد تشنج نقش داشته باشند، ازجمله:

• سکته مغزی
• سرطان
• تومورهای مغزی
• آسیب‌های سر
• عدم تعادل الکترولیت
• قند خون بسیار پایین
• صداهای تکراری یا نورهای چشمک‌زن، مانند بازی‌های ویدئویی
• برخی از داروها، مانند داروهای ضدویروسی و داروهای آسم
• ترک برخی از داروها مانند قرص زاناکس، مواد مخدر یا الکل
• مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و هرویین
• عفونت‌های مغزی، مانند مننژیت

علت تشنج و قفل شدن دهان

علائم تشنج عصبی مغزی چگونه است؟

علایم و نشانه های تشنج بسته به بخشی از مغز که تحت تأثیر جریان الکتریکی قرار گرفته است، تا حد زیادی متفاوت می‌باشد. چنانچه بخش کوچکی از مغز درگیر شده باشد، فرد ممکن است تنها بو یا مزه عجیبی را احساس کند. در موارد دیگر، فرد ممکن است دچار توهم یا تشنج شده و یا سطح هوشیاری او کاهش یابد.

علائم تشنج عصبی مغزی

علائم تشنج مغزی عبارتند از:

• از دست دادن هوشیاری، که با گیجی همراه است.
• اسپاسم‌های عضلانی غیر قابل‌ کنترل
• کف کردن دهان یا سرازیر شدن آب دهان
• افتادن
• مزه عجیب در دهان
• دندان قروچه
• گاز گرفتن زبان
• حرکات ناگهانی و سریع چشم
• ایجاد صداهای غیرمعمول مانند خرخر
• از دست دادن کنترل مثانه یا عملکرد روده
• تغییرات ناگهانی در خلق‌وخوی

اقداماتی که جهت تشخیص تشنج مغزی انجام می‌شود

پزشک به منظور تشخیص علت تشنج در فرد به بررسی موارد زیر می‌پردازد:

• در ابتدا پزشک به بررسی سابقه بیمار، شامل سابقه خانوادگی تشنج می‌پردازد.
• اطلاعاتی در مورد حرکات رفتاری بیمار قبل، در طول، و بعد از حمله تشنج جمع‌آوری می‌کند.
• معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.

تست های تشخیص تنشنج عبارت‌اند از:

• الکتروانسفالوگرام برای تشخیص هرگونه اختلال الکتریکی غیرعادی در مغز و کمک به پیش‌بینی تشنج‌های بعدی
• آزمایش‌های تصویربرداری مغز مانند ام آر آی یا سی تی اسکن برای کمک به دستیابی به یک علت قابل‌ درمان
• بزل کمری (تخلیه مایع نخاعی) چنانچه پزشک به یک علت عفونی مانند مننژیت مشکوک باشد

روش های درمان تشنج مغزی

درمان مناسب تشنج به نوع تشنج و عامل ایجادکننده تشنج بستگی دارد. متخصص مغز و اعصاب از بسیاری از درمان‌های تشنجی استفاده می‌کند از جمله:

• درمان دارویی
• جراحی
• تحریک عصب واگ

درمان دارویی تشنج مغزی

اگر تشنج فرد ناشی از عفونت مغز باشد، درمان عفونت باید مانع از حملات تشنج بعدی گردد. به همین ترتیب، چنانچه علت تشنج فرد یک اختلال روان‌شناختی مانند استرس باشد، درمان مشکلات روحی باید به درمان تشنج منتهی گردد.

چنانچه فرد مبتلابه صرع باشد و یا تشنج ناشی از سکته مغزی یا تومور و یا هر نوع آسیب مغزی دائمی باشد، ممکن است بیمار به مصرف یک یا چند داروی ضد تشنج که به داروهای ضد انعقادی معروف هستند، نیاز داشته باشد.

داروهای ضد تشنج

داروهای ضد تشنج موجب پیشگیری یا کاهش تعداد یا شدت تشنج در افراد می‌شود. پزشکان مصرف دارو را تا زمانی که بیمار حداقل دو حمله تشنج را تجربه نکرده باشد، توصیه نمی‌کنند، زیرا باید اطمینان حاصل شود که تشنج اول یک رویداد غیر مرتبط با تشنج نبوده است.

بااین‌وجود، چنانچه فرد در معرض خطر ابتلا به تشنج دوم یا آسیب مرتبط با تشنج باشید، ممکن است پزشک پس از وقوع تنها یک تشنج داروی ضد تشنج را تجویز نماید.

شروع زودهنگام درمان با داروهای ضد تشنج خطر ابتلا به تشنج را کاهش داده و به‌طورکلی فرآیندی ایمن است. بااین‌حال، بسیاری از افراد مایل به مصرف روزانه دارو نمی‌باشند، و داروهای ضد تشنج می‌توانند عوارض تشنج جانبی ایجاد کرده و با خطراتی خاص همراه باشند. در مورد گزینه‌های آغاز مصرف داروی تشنج با پزشک خود مشورت نمایید.

درمان تشنج از طریق جراحی

جراحی برای بیمارانی انجام می‌شود که تشنج مغزی آن‌ها با داروهای ضد تشنج قابل‌ درمان نمی‌باشد. در طول جراحی متخصص مغز و اعصاب بخش خاصی از مغز که باعث تشنج می‌شود را برمی‌دارد.

متخصص مغز و اعصاب در مورد نیاز به جراحی شما را آگاه خواهد ساخت.

تحریک عصب واگ

داروهایی که به عنوان داروهای ضد تشنج عصبی یا مغزی نامیده می‌شوند برای اکثر افراد موثر واقع می‌شوند. اما بدن برخی از افراد به این داروها واکنش نشان نمی‌دهد یا عوارض جانبی را تحمل نمی‌کنند.

در این موارد جراحی برای برداشتن بخشی از مغز که موجب بیماری تشنج می‌شود یک گزینه است. اما همه افراد نباید در معرض جراحی تشنج قرار گیرند. اینجاست که تحریک عصب واگ یک گزینه خوب محسوب می‌شود.

تحریک عصب واگ

متخصصین مغز و اعصاب آگاه هستند که عصب واگ مسیر مهمی به مغز فرد است. آن‌ها بر این گمان هستند که تحریک عصب، انرژی الکتریکی را به ناحیه وسیعی از مغز ارسال می‌کند. این کار فعالیت غیرطبیعی مغز که موجب تشنج می‌گردد، را با اختلال مواجه می‌سازد.

تئوری دیگر بیانگر آن است که تحریک عصب موجب می‌شود که مغز مواد شیمیایی خاصی را ترشح کند که باعث کاهش تشنج می‌گردد، اما می‌تواند عصب یا عروق خونی مجاور ازجمله شاهرگ و رگ گردنی را در معرض آسیب قرار دهد.

علاوه بر این، تمامی جراحی‌ها با خطراتی چون عفونت، خونریزی یا واکنش آلرژیک به داروهای بیهوشی همراه هستند.

عوارض تحریک عصب واگ

تحریک عصب واگ نیز با عوارض جانبی همراه است. شایع‌ترین این عوارض عبارت‌اند از گرفتگی سینه، سرفه، خارش یا سوزش در گردن و اختلالات بلع. این عوارض معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که عصب تحریک شود. عوارض جانبی به‌ طور کلی خفیف بوده و با گذشت زمان برطرف می‌شوند.

نکاتی جهت پیشگیری از تشنج

تشنج ها می‌توانند به دلایل مختلف رخ دهند و اغلب قابل‌ پیشگیری هستند. در زیر به نکاتی که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری تشنج را کاهش دهد، اشاره شده است:

• یک برنامه خواب منظم را ترتیب داده و از آن پیروی کنید.
• مدیریت استرس و تکنیک‌های ایجاد آرامش را بیاموزید.
• از مصرف مواد مخدر و الکل اجتناب کنید.
• تمام داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
• از قرار گرفتن در معرض نور، چراغ‌های چشمک‌زن و سایر محرک‌های بصری اجتناب کنید.
• تا حد امکان از تماشای تلویزیون و کار با رایانه اجتناب کنید.
• از بازی‌های ویدئویی اجتناب کنید.
• یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید.